Gỡ “nút thắt” cho ngành phân bón

Ngành phân bón Việt Nam đang giữ vai trò trụ cột trong đảm bảo an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp bền vững. Tuy nhiên, thực tế nhiều năm qua cho thấy ngành này vẫn vướng không ít “nút thắt” khiến doanh nghiệp khó mở rộng sản xuất, còn nông dân thì gánh chịu chi phí cao. Đã đến lúc cần những giải pháp đồng bộ để tháo gỡ.

Nút thắt nguyên liệu: Phụ thuộc nhập khẩu

Phần lớn nguyên liệu sản xuất phân bón tại Việt Nam như kali, SA, DAP… đều phải nhập khẩu. Khi giá thế giới biến động, giá thành trong nước lập tức leo thang, gây khó cho doanh nghiệp và áp lực chi phí cho nông dân. Việc tìm kiếm nguồn cung mới, khai thác hợp lý nguồn trong nước là yêu cầu cấp bách để giảm phụ thuộc.

Nút thắt công nghệ: Chậm đổi mới

Nhiều nhà máy vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu, tiêu tốn năng lượng, trong khi xu hướng thế giới là phân bón xanh, phân hữu cơ, phân tiết kiệm khí thải. Nếu không đầu tư đổi mới công nghệ, ngành phân bón khó cạnh tranh, lại dễ bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi xanh của nông nghiệp.

Nút thắt thị trường: Chất lượng chưa kiểm soát chặt

Thị trường phân bón trong nước vẫn còn tình trạng hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng. Người nông dân khó phân biệt thật – giả, dẫn tới thiệt hại mùa vụ và mất niềm tin vào doanh nghiệp. Bên cạnh đó, hệ thống phân phối còn thiếu minh bạch, khiến giá bán lẻ cao hơn nhiều so với giá xuất xưởng.

Nút thắt chính sách: Thiếu ưu đãi đủ mạnh

Ngành phân bón hiện vẫn chịu áp lực thuế nhập khẩu nguyên liệu, chi phí logistics và lãi vay cao. Trong khi đó, cơ chế khuyến khích đầu tư vào phân hữu cơ, phân vi sinh – vốn là xu hướng tất yếu – chưa thực sự hấp dẫn. Chính sách hỗ trợ tín dụng xanh, giảm thuế nhập khẩu, ưu đãi công nghệ vẫn còn chậm triển khai.

Giải pháp tháo gỡ: Đồng bộ và quyết liệt

Để gỡ các “nút thắt” nói trên, cần một chiến lược tổng thể:

• Đa dạng hóa nguồn nguyên liệu thông qua hợp tác quốc tế, dự trữ chiến lược và khai thác trong nước.

• Đẩy mạnh đổi mới công nghệ, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dây chuyền hiện đại, giảm phát thải, tăng hiệu suất.

• Siết chặt quản lý thị trường, áp dụng tem điện tử truy xuất nguồn gốc, xử lý mạnh tay hàng kém chất lượng.

• Hoàn thiện chính sách, giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu, hỗ trợ tín dụng cho sản xuất phân hữu cơ – vi sinh, đồng thời có lộ trình rõ ràng cho chuyển đổi xanh.

  Chỉ khi bốn “nút thắt” nguyên liệu – công nghệ – thị trường – chính sách được tháo gỡ, ngành phân bón mới thật sự trở thành động lực, góp phần đưa nông nghiệp Việt Nam bứt phá bền vững.

  Ngành phân bón không chỉ phục vụ nông dân, mà còn gắn trực tiếp với an ninh lương thực và sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Muốn đi đường dài, ngành này cần được tháo gỡ “nút thắt” từ gốc rễ để phát triển bền vững, giúp nông dân được tiếp cận phân bón chất lượng với giá hợp lý, và góp phần nâng cao vị thế nông nghiệp Việt Nam.